พระพุทธศาสนา เป็นเป็นศาสนาที่อยู่คู่คนไทยมายาวนาน ตั้งแต่ประวัติศาสตร์ชาติไทยมาจนถึงปัจจุบัน ซึ่งพระมหากษัตริย์ไทยทุกพระองค์ ล้วนเป็นพุทธมามกะ และทรงใช้หลักทศพิธราชธรรมในการปกครองประเทศ มีใจความสำคัญว่า “เราจะปกครองแผ่นดินโดยธรรม เพื่อประโยชน์สุขแห่งมหาชนชาวสยาม” และได้ประกาศให้ พระพุทธศาสนา เป็นศาสนาประจำชาติไทยมาจนถึงปัจจุบัน คนไทยส่วนใหญ่ 95% ล้วนนับถือพระพุทธศาสนา ได้มีธรรมเนียม ประเพณีและการปฏิบัติตนที่สอดคล้องกับหลักธรรมคำสอนของพระพุทธศาสนามาจนถึงทุกวันนี้
พระพุทธศาสนากับสังคมไทยในยุคก่อน
ในยุคก่อน ๆ พระพุทธศาสนามีความเจริญรุ่งเรืองมาก วิถีการดำเนินชีวิตของคนยุคนั้น จะยึดหลักธรรมคำสอนในพระพุทธศาสนาเป็นหลัก เช่น เชื่อในกฏแห่งกรรม ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว คนในยุคนั้นจะเชื่อเรื่องบาปบุญคุณโทษมาก มีการสงเคราะห์และช่วยเหลือกัน และอุปถัมภ์พระพุทธศาสนาอย่างเต็มที่เต็มกำลัง นึกถึงประโยชน์ส่วนรวมเป็นสำคัญ ยึดหลักความสามัคคี พอมีงานบุญหรือพิธีกรรมสำคัญทางศาสนาก็จะไปช่วยเหลือกันเป็นหมู่คณะ ทำให้สังคมไทยในยุคนั้นมีความปรองดอง ร่มเย็น ผาสุก รักประเทศชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ กตัญญูกตเวทีต่อพ่อแม่ ปู่ย่าตายาย และเด็กไทยในยุคนั้นก็อ่อนน้อมถ่อมตนต่อผู้ใหญ่มาก
พระพุทธศาสนากับสังคมไทยในยุคปัจจุบัน
พระมหากษัตริย์ไทยยังคงเป็นพุทธมามกะ ต้นบุญต้นแบบของพสกนิกรชาวไทย ยังทรงปกครองประเทศด้วยหลักทศพิธราชธรรม เปี่ยมด้วยพระมหากรุณาธิคุณอันล้นพ้นต่อปวงชนชาวไทย คนไทยส่วนใหญ่ที่สำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ ก็ยังคงปฏิบัติตนให้อยู่ในหลักแห่งคุณงามความดีตามรอยพระบาท สำนึกในบุญคุณแผ่นดิน ยึดเอาประโยชน์ส่วนรวมของประเทศชาติเป็นที่ตั้ง ถ้าคนแบบนี้ได้เข้าไปทำงานให้กับประเทศชาติบ้านเมืองแล้ว สังคมไทยก็มีแต่จะน่าอยู่ และเจริญรุ่งเรืองยิ่ง ๆ ขึ้นไป แต่ความเป็นจริงในยุคปัจจุบันนี้ คนไทยนับถือพระพุทธศาสนาแค่เพียงในนาม เพราะส่วนใหญ่ไม่ได้เข้าใจเลยว่าพระพุทธศาสนาสอนอะไร พระพุทธศาสนาสอนให้ละโลภ แต่รู้จักการให้ การแบ่งปัน แต่คนไทยส่วนใหญ่ในยุคนี้ กลับโลภ เห็นผลประโยชน์ของตัวเองเป็นสำคัญ โดยไม่สนใจเลยว่า คนอื่นหรือประเทศชาติจะต้องเดือดร้อนหรือไม่ ที่ยิ่งกว่านั้น สังคมในยุคนี้ พ่อแม่ออกไปทำงานบ้าน แทบไม่มีเวลาอบรมสั่งสอนลูกให้รู้จักการอ่อนน้อมถ่อมตนต่อผู้ใหญ่ บางคนก้าวร้าวต่อพ่อแม่ ซึ่งผิดเพี้ยนจากยุคเก่าก่อนที่คนในสมัยนั้นจะให้ความเคารพและอ่อนน้อมถ่อมตนต่อพ่อแม่ และผู้ใหญ่ อย่างเคร่งครัด
และในยุคปัจจุบันนี้ หากคนไทยทุกคนตระหนักถึงความเป็นชาวพุทธ ได้นำหลักธรรมคำสอนของพระพุทธศาสนาไปใช้ในการดำเนินชีวิตแล้ว ประเทศชาติบ้านเมือง และสังคมไทยก็จะน่าอยู่และสงบสุข เนื่องจากทุกคนเชื่อในกฏแห่งกรรมทำดีได้ดีทำชั่วได้ชั่ว ก็จะไม่อยากประพฤติตนในสิ่งที่ไม่ดี เพราะกลัวผลของกรรมชั่วที่จะตามมาส่งผลเป็นความทุกข์ภัยนั่นเอง
